Nadciąga Nowy Ład w czernichowskiej oświacie

Pierwsze próby wyciągnięcia pieniędzy z czernichowskiej oświaty można było zaobserwować w zeszłym roku. Były to próby przekształcenia Szkoły Podstawowej w Czernichowie poprzez likwidację oddziału przedszkolnego.  Pojawił się pomysł likwidacji kuchni w przedszkolu w Wołowicach oraz inne pomysły udoskonalania oświaty.

W 2021 roku Gmina Czernichów zleciła wykonanie audytu oświatowego.  Audyt przeprowadzały dwie instytucje z Lublina: Instytut Doradztwa Innowacyjnego oraz Fundacja Inicjatyw Menadżerskich. W opracowaniu tym można przeczytać, że „w celu zatrzymania wzrostu, a nawet obniżenia kosztów funkcjonowania placówek oświatowych należy dokonać optymalizacji ich organizacji i funkcjonowania”. Autorzy proponują znaczące reorganizacje i zwolnienia personelu w czernichowskiej oświacie, które mają przynieść duże oszczędności dla budżetu gminy Czernichów, a konkretnie:

1. likwidację Szkoły Podstawowej w Nowej Wsi Szlacheckiej bez kontynuacji zatrudnienia nauczycieli i pracowników niepedagogicznych (szacunkowa oszczędność w skali 1 roku bez uwzględnienia kosztów likwidacji na podstawie danych za 2020 rok może wynieść około 1 570 000 zł) albo nadanie jej statusu filii lub dodatkowej lokalizacji Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Przegini Duchownej z nauczaniem prowadzonym jedynie w klasach 1-3 bez kontynuacji zatrudnienia nauczycieli (szacunkowa oszczędność w skali 1 roku bez uwzględnienia kosztów przekształcenia na podstawie danych za 2020 rok przy założeniu, że na 1 oddział przypadają średnio 2 etaty nauczycielskie, a roczny koszt utrzymania 1 etatu nauczycielskiego w tej szkole wynosi średnio 81 993,27 zł może wynieść około 820 000 zł);
2. nadanie Szkole Podstawowej w Rusocicach statusu filii lub dodatkowej lokalizacji Szkoły Podstawowej w Kamieniu z nauczaniem prowadzonym jedynie w klasach 1-3 bez kontynuacji zatrudnienia nauczycieli (szacunkowa oszczędność w skali 1 roku bez uwzględnienia kosztów przekształcenia na podstawie danych za 2020 rok przy założeniu, że na 1 oddział przypadają średnio 2 etaty nauczycielskie, a roczny koszt utrzymania 1 etatu nauczycielskiego w tej szkole wynosi średnio 84 137,41 zł może wynieść około 841 000 zł);
3. likwidację oddziału przedszkolnego w Szkole Podstawowej w Czernichowie (szacunkowa oszczędność w skali 1 roku bez uwzględnienia kosztów likwidacji na podstawie danych za 2020 rok może wynieść około 99 000 zł).

W podsumowaniu audytu możemy przeczytać, że oszczędności dla budżetu Gminy Czernichów wynikające z wprowadzenia wyżej wymienionych zmian mogą osiągnąć w ciągu 1 roku kwotę około 3 330 000 zł, ale bez uwzględnienia jednorazowego kosztu zmian, a dodatkowym warunkiem jest zwolnienie niektórych nauczycieli i pracowników niepedagogicznych.

Kolejne zalecenie to połączenie Szkoły Podstawowej w Czernichowie, przy jednoczesnej likwidacji oddziału przedszkolnego, z Przedszkolem w Czernichowie i utworzenie Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Czernichowie bez kontynuacji zatrudnienia nauczycieli i likwidacją 1 stanowiska dyrektora. W tym przypadku oszczędności w skali 1 roku bez uwzględnienia kosztów likwidacji na podstawie danych za 2020 rok szacowane są na około 127 600 z. Połączenie Szkoły Podstawowej w Wołowicach z Przedszkolem w Wołowicach w Zespół Szkolno- Przedszkolny w Wołowicach połączone z likwidacją oddziału przedszkolnego, bez kontynuacji zatrudnienia nauczycieli i likwidacją 1 stanowiska dyrektora ma dać oszczędność w skali 1 roku bez uwzględnienia kosztów likwidacji na podstawie danych za 2020 rok około 127 600 zł. Jak nie trudno przeliczyć połączenia te mają przynieść oszczędności w kwocie 255 200 zł w skali roku.

To jednak nie wszystkie propozycje cięć w budżecie czernichowskiej oświaty. Według autorów Raportu z Audytu Oświatowego Gminy Czernichów należy:

1. wprowadzić łączenia klas w szerszym niż do tej pory zakresie (w tym wprowadzić łączenia oddziałów w Szkole Podstawowej w Rusocicach w maksymalnie dopuszczalnym przepisami prawa wymiarze i łączenia oddziałów7 w Szkole Podstawowej w Nowej Wsi Szlacheckiej w maksymalnie dopuszczalnym przepisami prawa wymiarze);
2. nie tworzyć kolejnych oddziałów, w sytuacji, kiedy liczba uczniów w oddziale jest dopuszczalna obowiązującymi przepisami prawa;
3. połączyć oddziały (w miejsce 2 oddziałów utworzyć 1 oddział) bez kontynuacji zatrudnienia nauczycieli:
4. w Szkole Podstawowej w Czernichowie: w klasie 4 (obecnie 3), w klasie 6 (obecnie 5), w klasie 7 (obecnie 6) i w klasie 8 (obecnie 7), co spowoduje zmniejszenie liczby oddziałów w szkole o 4 oddziały7 (szacunkowa oszczędność w skali 1 roku bez uwzględnienia kosztów zmiany na podstawie danych za 2020 rok przy założeniu, że na 1 oddział przypadają średnio 2 etaty nauczycielskie, a roczny koszt utrzymania 1 etatu nauczycielskiego w tej szkole wynosi średnio 86 648,07 zł może wynieść około 693 000 zł);
5. w Szkole Podstawowej w Kamieniu: w klasie 8 (obecnie 7), co spowoduje zmniejszenie liczby oddziałów w szkole o 1 oddział (szacunkowa oszczędność w skali 1 foku bez uwzględnienia kosztów zmiany na podstawie danych za 2020 rok przy założeniu, że na 1 oddział przypadają średnio 2 etaty nauczycielskie, a roczny koszt utrzymania 1 etatu nauczycielskiego w tej szkole wynosi średnio 87 856,97 zł może wynieść około 176 000 zł);
6. w Szkole Podstawowej w Rybnej: w klasie 6 (obecnie 5), co spowoduje zmniejszenie liczby oddziałów w szkole o 1 oddział (szacunkowa oszczędność w skali 1 roku bez uwzględnienia kosztów zmiany na podstawie danych za 2020 rok .przy założeniu, że na 1 oddział przypadają średnio 2 etaty nauczycielskie, a roczny koszt utrzymania 1 etatu nauczycielskiego w tej szkole wynosi średnio 84 019,56 zł – około 168 000 zł).

Na tych posunięciach gmina może zaoszczędzić kwotę około 1 037 000 zł oczywiście bez uwzględnienia jednorazowego kosztu zmian oraz przy braku kontynuacji zatrudnienia nauczycieli.

Komputery tańsze od nauczycieli

W celu uniknięcia podziału na grupy podczas zajęć z informatyki w poszczególnych szkołach podstawowych proponuje się zwiększenie liczby stanowisk komputerowych w pracowniach komputerowych (do 24 stanowisk). Jednorazowy zakup komputerów jest tańszy niż etat nauczyciela.

Proponuje się też zagęszczenie w szkołach, gdyż obniży to koszt funkcjonowania szkół w przeliczeniu na ucznia. W tym celu zdaniem autorów raportu zwiększenie liczby uczniów w czernichowskich szkołach powinno odbyć się między innymi poprzez zachęcanie do nauki w nich:

1. uczniów zamieszkujących Gminę Czernichów, a uczęszczających do szkół poza Gminą Czernichów;
2. uczniów uczęszczających do funkcjonującej na terenie Gminy Czernichów stowarzyszeniowych szkół podstawowych;
3. uczniów zamieszkujących gminy sąsiadujące z Gminą Czernichów (nawet z zapewnieniem dowozu).

W celu zachęcenia rodziców i uczniów do korzystania z czernichowskiej oświaty należy uatrakcyjnić ofertę edukacyjną, dostosowywać organizację i czas ich funkcjonowania szkół do bieżących potrzeb uczniów i ich rodziców.

Z pozostałych zaleceń pokontrolnych w raporcie warto odnotować jeszcze kilka ciekawych propozycji jak „profilowanie” poszczególnych szkół, zagospodarowanie wolnego czasu uczniów w okresie ferii zimowych i wakacji, a w zakresie „optymalizacji wydatków”:

1. należy rozważyć systematyczne zwiększanie liczby godzin ponadwymiarowych nauczycieli, poprzez niekontynuowanie zatrudnienia nauczycieli zatrudnionych na czas określony i nauczycieli emerytów oraz niezatrudnianie nauczycieli na miejsce nauczycieli odchodzących na świadczenia emerytalne;
2. należy rozważyć wprowadzanie uzupełniania etatów dla nauczycieli zatrudnionych w poszczególnych placówkach oświatowych w niepełnym wymiarze czasu pracy (tam gdzie do tej pory nie było to stosowane);
3. należy rozważyć powierzanie godzin doraźnych zastępstw, w szkołach, w których jest to możliwe, w ramach godzin ich pracy nauczycielom świetlicy, bibliotekarzom czy pedagogom. W innych przypadkach, w miarę możliwości, nauczycielom z najniższym stopniem awansu zawodowego;
4. należy przeanalizować istnienie przesłanek dla zatrudniania i ustalania wymiaru etatu pedagogów, psychologów i logopedów w poszczególnych placówkach oświatowych;
5. należy rozważyć zmniejszenie wymiaru godzin biblioteki w poszczególnych placówkach oświatowych;
6. należy dostosować liczbę godzin świetlicy do liczby dzieci faktycznie uczęszczających na zajęcia świetlicowe;
7. należy rozważyć rezygnację z dodatkowych zajęć edukacyjnych, za które nauczyciele pobierają wynagrodzenie (zajęcia te mogą być prowadzone przez nauczycieli w ramach 40 – godzinnego tygodnia pracy) (nie dotyczy to zajęć rewalidacyjnych i zajęć logopedycznych oraz zajęć z psychologiem i pedagogiem);
8. należy rozważyć przeprowadzenie analizy obciążenia stanowisk pracy w poszczególnych placówkach oświatowych (dotyczy to pracowników niepedagogicznych, w szczególności pracowników kuchni oraz woźnych i sprzątających w poszczególnych szkołach oraz sekretarzy szkół);
9. należy rozważyć outsourcing dowozu uczniów do szkół i rezygnację z utrzymywania stanowiska kierowcy i własnego autobusu;
10. należy rozważyć outsourcing usług sprzątania poszczególnych szkół (np. przez utworzoną w tym celu spółkę pracowniczą lub przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Czernichowie);
11. należy rozważyć likwidację kuchni w Przedszkolu w Wołowicach przy jednoczesnym (powierzeniu przygotowywania posiłków dla dzieci przedszkolnych Przedszkolu w Czernichowie lub też outsourcing usług przygotowywania i dostarczania posiłków do wszystkich placówek oświatowych (np. przez utworzoną w tym celu spółkę pracowniczą lub Zakład Gospodarki Komunalnej w Czernichowie);
12. należy rozważyć zmniejszenie zwolnienia dyrektorów placówek oświatowych od obowiązku realizacji obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

Należy liczyć się z tym, że czernichowska władza będzie próbować wprowadzać w życie te zapisy, które pojawiły się w Raporcie z Audytu Oświatowego Gminy Czernichów, pod którym nikt z imienia i nazwiska się nie podpisał. Wiadomo, że „sytuacja finansowa jest, jaka jest”, a z dnia na dzień jest gorzej. Paliwa i prąd drożeją, odsetki od kredytów rosną w zatrważającym tempie, a pieniędzy z „Nowego Ładu” jak nie było, tak nie ma. Trzeba się więc liczyć z tym, że czernichowska władza wprowadzi swój Nowy Ład. Będzie to Ład, który odpowiada żywotnym potrzebom całego społeczeństwa. To będzie ład na skalę gminnych możliwości. Ty wiesz, co oni zrobią tym ładem? Oni otworzą oczy niedowiarkom. Patrzcie – powiedzą – to nasze, przez nas wykonane i to nie jest nasze ostatnie słowo i nikt nie będzie miał prawa się przyczepić, bo to będzie ład społeczny, w oparciu o sześć instytucji.

Marek Czapla