„Ponieważ jednak w rzeczywistości Wielki Brat nie jest wszechmocny, a Partia nie jest nieomylna, konieczne staje się, praktykowane bez wytchnienia, elastyczne podejście do faktów.”
George Orwell, 1984
8 października 2024 roku, Internet Archive – instytucja znana z archiwizowania internetowej historii – padła ofiarą masowego ataku hakerskiego. Atak ten niemal sparaliżował jej funkcjonowanie, doprowadzając do sytuacji, w której archiwum przez trzy tygodnie pozostawało jedynie w trybie odczytu. W rezultacie badacze oraz opinii publicznej zabrakło pełnych, wiarygodnych zapisów z tego okresu, co stawia pytanie o potencjalne motywy stojące za tym incydentem.
Internet Archive to organizacja non-profit założona w 1996 roku, której misją jest tworzenie otwartego, bezpłatnego archiwum zasobów internetowych. Archiwizuje strony internetowe, książki, nagrania audio, filmy i wiele innych treści, aby zachować je dla przyszłych pokoleń oraz umożliwić badaczom i opinii publicznej dostęp do informacji historycznych.
Wayback Machine to kluczowe narzędzie Internet Archive, umożliwiające użytkownikom przeglądanie wcześniejszych wersji stron internetowych. Dzięki Wayback Machine można „cofnąć się w czasie” i sprawdzić, jak wyglądały treści na stronie w określonych datach, co jest nieocenione w analizie zmian w internecie.
Jak doszło do ataku?
Atak rozpoczął się od potężnych działań typu Denial of Service (DDoS), które zablokowały dostęp do zasobów Internet Archive, a także naruszenia bezpieczeństwa danych, w tym wycieku adresów e-mail użytkowników oraz ich zaszyfrowanych haseł. Brewster Khale, założyciel Internet Archive, podkreśla, że mimo prób przywrócenia funkcji archiwizacyjnych, pełna dostępność usługi pozostaje ograniczona, a zapis treści internetowych w „czarnej dziurze” obejmuje wiele kluczowych informacji.
Potencjalne motywy: walka o kontrolę nad pamięcią cyfrową?
Zniknięcie istotnych informacji ma potencjalnie szerokie konsekwencje, szczególnie w kontekście wyborów w USA i wzmożonej cenzury w mediach społecznościowych. Zjawisko cenzury, które w ostatnich miesiącach dotykało różnych form treści, przybiera obecnie na sile, a możliwość szybkiego archiwizowania i porównywania publikowanych treści staje się niezbędnym narzędziem do analizy działań rządowych i korporacyjnych.
Przez kilka dni nie było możliwości weryfikacji treści, które zostały opublikowane w ciągu trzech tygodni października, poprzedzających dni najbardziej kontrowersyjnych i znaczących wyborów USA. Żadne strony internetowe w Internecie nie były archiwizowane w sposób dostępny dla użytkowników. W wyniku działań hakerów w pamięci Internet Archive powstała kilkudniowa dziura.
W ciągu ostatnich lat obserwujemy globalny wzrost prób ograniczania dostępu do historycznych danych. Na przykład w 2023 roku sąd USA nakazał ograniczenia w wypożyczaniu cyfrowych książek przez Open Library, a wiele działań archiwalnych stało się przedmiotem sporów prawnych. Podobne restrykcje wywołują niepokój, że archiwa cyfrowe są postrzegane jako zagrożenie dla tych, którzy chcieliby sprawować pełną kontrolę nad informacją.
Co nas czeka?
Przez pewien czas funkcjonowanie Internet Archive było ograniczone. Nie było możliwości bieżącego archiwizowania. Niewykluczone, że ta sytuacja może być częścią szerszej strategii na rzecz kontrolowania pamięci cyfrowej. Usunięcie narzędzi pozwalających na zbadanie treści opublikowanych w przeszłości otwiera drogę do manipulacji faktami i tworzenia narracji wygodnych dla decydentów. Przyszłość cyfrowych archiwów staje pod znakiem zapytania – czy ten atak był tylko „testem”, czy też początkiem długotrwałej strategii zacierania śladów historycznych?
