Rafał Ziemkiewicz i Tadeusz Płużański byli gośćmi Stowarzyszenia Studenci dla Rzeczypospolitej i Samorządu Studentów WPiA UJ w Pałacu Larischa, w Krakowie, 12 listopada 2014r.
***
„Piękne samobójstwo?” w Krakowie.
Relacja z debaty Izabella Pijar
Cykl debat z Rafałem A. Ziemkiewiczem wokół jego książki Jakie piękne samobójstwo trwa.
12 listopada przyszedł czas na Kraków. Tym razem oponentem znanego dziennikarza został Tadeusz Płużański – historyk, publicysta i autor głośnej książki Bestie: mordercy Polaków.
Dyskusję prowadził prezes honorowy Stowarzyszenia – Paweł Kurtyka.
Głównym celem spotkania krakowskiego było zwrócenie uwagi na ważne wątki w książce, które na poprzednich debatach były poruszane w formie marginalnej. W Poznaniu i Łodzi bowiem skupiano się głównie na kwestiach przedwojennej geopolityki Józefa Becka.
W Krakowie zwrócono się bardziej w stronę tematów chronologicznie późniejszych – polityce Naczelnego Wodza RP Władysława Sikorskiego oraz tego, co miało miejsce po jego śmierci.
Rafał A. Ziemkiewicz rozpoczął dyskusję od krótkiego wprowadzenia w tematykę książki Jakie piękne samobójstwo – narracji opowiadającej o „momencie wielkiego triumfu” (odzyskania niepodległości w 1918 roku) oraz „wielkiej klęski” (września 1939 r.), zwracającej uwagę na całą serię błędów popełnianych poprzez czołowych polityków II Rzeczypospolitej (m.in. polityki równego dystansu). Według Ziemkiewicza lekcję, którą otrzymaliśmy od Zachodu po zakończeniu drugiej wojny światowej w dalszym ciągu nie przedyskutowaliśmy, nie przeanalizowaliśmy i nie wyciągnęliśmy wniosków. Jakie piękne samobójstwo w swym założeniu ma wypełniać braki narracyjne pojawiające się w opowieści o historii tamtego okresu.
Tadeusz Płużański odniósł się do oceny faktów „takie jakie są”, bez mówienia o alternatywach, co stało się zarzewiem postawy polemicznej w stosunku do książki Ziemkiewicza. Stawia on tezę, że żadna inna opcja polityczna nie była w stanie przejąć rządy w Polsce po 1926 roku. Według Płużańskiego brak owej alternatywy politycznej, nie pozwala kreować formy alternatywnej. Również inne było zdanie Płużańskiego dotyczące sojuszów dyplomatycznych i słuszności proponowanego przez Ziemkiewicza związku z Niemcami.
Dyskutanci natomiast zgodzili się w kwestii fatalnej polityki międzynarodowej prowadzonej przez Władysława Sikorskiego. Poruszyli kwestie „odreagowywania” poniżenia, którego dostąpił w czasach międzywojnia, błędnych decyzji podejmowanych w sprawie polskiej na arenie międzynarodowej oraz o sprawie jego śmierci.
Dyskusja zakończyła się pytaniem o kwestie Powstania Warszawskiego. Rafał A. Ziemkiewicz mówił o bezsensie ofiary polskiej w kontekście ustalonego już wcześniej porządku granic europejskich. Śmierć wielu tysięcy żołnierzy Armii Krajowej w trakcie Powstania zmniejszyło gwałtownie liczebność Żołnierzy Wyklętych, którzy mieli olbrzymi wpływ na osłabienie procesu stalinizacji w państwie.
Tadeusz Płużański natomiast skonfrontował powstanie Żołnierzy Niezłomnych z Powstaniem Warszawskim, pytając o logikę oceniania jednego powstania mianem bohaterskiego zrywu, a drugiego – bezsensownej walki w obliczu całkowitej klęski. Podkreślił na koniec wartość Powstania Warszawskiego, w kontekście osłabienia sowietyzacji państwa.
Fotografie Jana Lorka
